شرح نی‌نامه بخش اول
شرح نی نامه بخش اول
بزرگان فرموده‌اند؛
“نی نامه” خلاصه کل مثنوی است. مانند سوره حمد که خلاصه تمام قرآن است. مثنوی حکایت راه رسیدن از خدا به خداست.
همان “قاب قوسین” (دو کمان) که فاصله پیامبر با خدا در شب معراج بود.
یکی قوس نزول از خدا به عالم و دیگری قوس صعود از عالم به خدا.
مثنوی، حکایت این سفر عرفانی از زبان یک روح دردمند و جداشده از اصل است که به اصل باز گشته و می‌خواهد این راه را به دیگران نشان دهد و راهنمایشان باشد.
طبق اعتقاد عرفا هستی دو نوع است: ۱- عالم روحانی۲- عالم مادی
این دو عالم از سوی اندیشمندان علوم گوناگون، با نامهای دیگری هم نامگذاری شده‌اند مثلاً:
فیزیک و متافیزیک،
طبیعت و ماوراء‌طبیعت،
نور و ظلمت،
محسوس و معقول،
امر و خلق و … .
طبق اعتقاد عرفا، روح انسان پرتوی از روح کل (خدا) است پس به طور بالقوه کامل است.
این روح در یک سیر نزولی و در زمان مشخص از وطن اصلی خود جدا شده و اسیر این عالم و محدودتر از عالم، اسیر جسم شده است.
روح طی یک سیر صعودی باید به جایگاه اصلی خود بازگردد و برای این بازگشت، باید استعداد و حالت بالقوه خود را به فعلیت برساند. چگونه؟
عرفا پاسخ‌های گوناگون برای این سوال دارند.
خواجه عبدالله انصاری رسیدن به کمال را عبور از صد میدان می‌داند و کتابی به همین نام دارد.
سهروردی(شیخ اشراق) عبور از یازده کوه را مطرح می‌کند که در رساله عقل سرخ آن را بیان کرده.
عرفایی چون عطار، هفت وادی را برای سیر صعودی انسان مطرح کرده‌اند که عبارتند از: طلب، عشق، معرفت، استغناء، توحید، حیرت و فنا
عرفایی چون بایزید بسطامی رسیدن به اصل را یک گام می‌داند:
“یک گام بر خویشتن نه و آن دگر در کوی دوست”
برخی از بزرگان هم معتقدند این صعود به سوی خدا در هر صورت و برای هر فردی اتفاق می‌افتد، با این تفاوت که اگر فرد در این راه تلاش کند و به خودسازی بپردازد زودتر به وصال و درک حقیقت می‌رسد. و اگر غافل باشد راه رسیدن به حقیقت برایش طولانی و همراه با تحمل درد و رنج فراوانی خواهد بود.
به نقل از کلاس‌های شرح مثنوی #دکتر_دزفولیان
نی: مولاناست یا نفس ناطقه یا انسان کامل
نیستان: عالم روحانی و ملکوت است
چرا نی؟
۱- چون از بین ابزار موسیقی نی، توخالی است. برای ساختن نی همه تعلقاتش را از او کم می‌کنند. ولی به دیگر ابزار موسیقی چیزهایی اضافه می‌کنند. انسان عارف مثل نی باید خالی از تعلقات باشد.
همچنین نی هفت بند دارد، انسان هم برای ارتباط با خدا در نماز با هفت عضو به سجده می‌رود که طبق روایات مذهبی، سجده نزدیک‌ترین حالت انسان با خداست.
۲- آوای نی مطابق حالات روحی افراد است.
۳- احتمالاً توجه مولانا به حدیث ” مَثَلُ المومنُ کَمَثَلِ المِزمار، لا یُحسن صوته الّا بِخَلاءِ بطنه”
کانال تلگرامی
masnavijan@
#شرح_مثنوی_جان
https://t.me/masnavijan
بدون دیدگاه